Aanwezig : Petrie, Hans, Frederik, Ambika, Gert-Jan, Brad
Als introductie
voor het thema nam ik een uitspraak van Anna Lappé: “Every time you make a
purchase, you’re casting a vote for the kind of world you want!” [ Iedere
keer dat je een aankoop doet kies je voor het soort wereld die je wilt. ]
Hoe bewust zijn we ons van wat wij als verbruiker bepalen in
de wereld in die we leven ? De meest voor de ogen liggende keuze die we zonet
allemaal hadden gemaakt waren onze drankjes. Petrie neemt nooit coca cola
(obesitas). Zij is zich daarvan bewust,…denkt aan de mogelijke gevolgen. Dat is
wat verantwoordelijkheid is: aan de gevolgen denken,…responsibility (heeft het
woord ‘respond’ in zich,…in het Nederlands is het antwoord. Het thema is daarom:
Hoe veel denken we aan de gevolgen van ons doen/denken/zeggen ? En hoe ver in
de toekomst denken we,…hoe ver kunnen
we kijken met de kennis van het moment ?
Met een korte tijdreis van 300 jaar probeer ik duidelijk te
maken hoe het verhaal van een product (bijvoorbeeld melk of een broek) veranderd
is. We leven in een tijd waar de hoeveelheid van producten die te koop zijn ons
verblinden, waar der herkomst van een product zo onduidelijk is, dat
verantwoordde keuzes maken soms lastig is. Maar hoe meer kennis we hebben over
de geschiedenis van een product hoe makkelijker het eigenlijk zou moeten zijn om
verantwoorde keuzes te maken.
Brad gelooft niet in de verandering van de markt door
bewuste keuzes. Hij ziet de markt als een door aandeelhouders geleidde reus,
die alleen op winst afgaat. Hans gaat hierop in en vraagt door: “…en wie heeft
de verantwoordelijkheid in deze grote bedrijven ?” …
Producten hebben een aantal factoren die belangrijk zijn
voor onze verantwoordde keuze:
-
Milieu
-
Gezondheid
-
Ethiek
-
Kinderarbeid
-
Energie
-
Welke mensen wil ik steunen met mijn aankoop ?
-
Kwaliteit/Kwantiteit
Afhankelijk van ons eigen prioriteiten zullen we sommige
criteria de voorkeur geven. Maar het onderzoek naar een goed en verantwoordt
product is en blijft moeilijk omdat we niet altijd over de ultieme informatie beschikken.
We kunnen in sommige gevallen niet tot de basis van een product kommen omdat de
weg ernaartoe door controverse meningen gebarricadeerd is.
Een andere factor die bijkomt is het feit dat we in een wereld
leven die producten met marketing aan de consument wil brengen. Marketing werkt
veel met manipulatie en conditionering,…een psychologie die zeer wakkere
geesten vergt om niet voor te vallen. En zelfs als we weten dat we beïnvloedt
worden in onze beslissing laten we het soms al te graag gebeuren, zonder dat
wij zelf 100% kapitein van het schip zijn. Soms is het gewoon zo makkelijk om
ons te laten leiden,…om gewoon een makkelijk padje te kiezen waar al zo velen
voor ons hebben gelopen. Het is soms makkelijk en vergt zeker minder inspanning
om bewandelde paden te lopen in plaats van met de machete door de bush te slaan
om bij de waarheid te komen. ‘Gemakzucht is deel van mens-zijn’ vinden sommigen.
Eigen waardesystemen, met die wij opgegroeid zijn, spelen
ook een belangrijke rol in het beslissingsproces voor consumptie. Hier in de
westelijke wereld (westelijk van welk gezichtspunt op deze planeet…), zijn we
met een mentaliteit opgegroeid, waar de meerderheid van ons niet zomaar
insecten zal eten. We leven grotendeels met de mantra: We are what we eat. [We
zijn wat we eten. ]In andere delen van de wereld is het normaal om insecten te
eten. Het is objectief gezien een goede bron van proteïnen en kan ook zeker
smakelijk zijn. Wat gebeurt in zo een geval met ons verantwoordelijkheidsgevoel
? Zijn we verantwoordelijk voor ons lichaam ? Wat is het wat ons weerhoud om
niet massaal insecten te gaan eten ? We vinden geen directe antwoord, maar we
zijn het allemaal over eens: Deze vraag is een kwestie van perceptie. Hoe we
dingen zien,…wat voor meningen we hebben die erachter staan … in dit geval - eten.
De complexiteit van ons beslissingsproces voor verantwoordde
beslissingen kent veel facetten. Kennis is een, manipulatie is een ander,
perceptie speelt mee en psychologie. Iemand noemt de Pyramide van Maslow en we
komen bij de andere kant van het onderwerp. Onze keuzes worden gedomineerd door
verschillende “needs” [behoeftes]….’love and belonging’ [liefde en … (Petrie
hoe wil je dat vertalen ?] is een heel belangrijke factor waarom consumenten
kiezen voor een product. Hier komt dan de keuze voor een product omdat het
product ons iets geeft, wat we ogenschijnlijk niet zien,…maar waar we het
gevoel van krijgen. Onze ‘basic needs’ kunnen gedekt zijn, maar ons gevoel van
“love and belonging” vergt een boodschap…Deze behoefte is dan zo sterk dat vaak
ons zin voor verantwoordelijkheid over bord gaat. Of laten we beter zeggen, we
denken niet zo zeer aan de oorzaken van het ontstaan van een product bij de
keuze en wat wij ondersteunen met ons inzet van geld,…We denken dan meer aan de
korte termijn voordeel die we krijgen bij de aankoop.
Over de sociale factor horen we controversiële meningen.
Ambika vindt dat mensen in ontwikkelingslanden met een absoluut minimum aan
materiële goederen veel socialer zijn omdat ze elkaar nodig hebben. Of in ander
woorden omdat ze veel verantwoordelijkheidsgevoel voor elkaar hebben. Uber en Airbnb
worden genoemd en sommige vinden deze nieuwe ontwikkelingen juist niet sociaal.
Het zijn onze keuzes, die bepalen hoe verantwoordelijk we
zijn. Daden die hieraan vooruit gaan of als gevolg ontstaan geven uitslag over
een actie en laten verantwoordelijkheid zien. En hier komt nog een belangrijk
factor bij, namelijk : bewust vs. onbewust.
Veel van onze manier van leven wordt geleid door onbewuste
factoren. Pas als we deze muur openbreken naar meer bewustheid krijgen we grip
op verantwoording. En dan komt de grote vraag: Wie heeft nou de meeste
verantwoording ? Brad vindt dat mensen
met meer macht meer verantwoording hebben. Hoe meer mensen, dieren of natuur de
effecten van een beslissing te verduren krijgen hoe groter de
verantwoordelijkheid van de beslisser.
Hieruit volgt dat we ons machteloos kunnen voelen omdat we
vaak geen directe resultaten van onze beslissingen te zien of te voelen
krijgen. (Hoe korter de kring van actie en reactie hoe makkelijker het is om
zich betrokken te voelen in een proces van verantwoording.) Of we kunnen juist
zien dat we wel verschil kunnen uitmaken met onze beslissingen. En wat willen
wij ? Willen we bewust deel uit maken van deze wereld ? Willen we meelopen of willen we zelf ook het gevoel hebben te
kunnen sturen ? Willen we elke stap proberen vrede te stichten (Thich Nhat Hanh )? Is het gevoel
verantwoordelijk te zijn belangrijk ? Het geeft ons macht…hoe groter we ons
voelen hoe meer gevoel van verantwoordelijkheid we ontwikkelen…Willen we leven met
een gevoel van vrijheid …Willen we het gevoel hebben onze leiders te kunnen
beïnvloeden ? Hoe onze beslissingen ook uitzien, ze maken allemaal deel uit van
onze gezamenlijke wereld.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten